Archiwa

I. Link do archiwów dostępnych na stronie szukajwarchiwach.pl

II. Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD) – udostępnione są skany ksiąg parafialnych (metrykalnych) z lat 1835-41, 1874 i 1903.

III. Dokumenty znajdujące się w Archiwum w Szczecinie:

1. Indeks nazwisk do księgi parafialnej; – 1937-1939; – II/3/Brzozdowce/1

2. Kronika parafialna; – 1878-1939; – II/3/Brzozdowce/2

3. Księga chrztów, zmarłych, ślubów (brudnopis); – 1937-1942, 1939-1940, 1939-1941; –  II/3/Brzozdowce/3. Ostatni zapis w brudnopisie z 1945. Brudnopis prowadzony ołówkiem kopiowym, wpisy skreślane w miarę uzupełnienia ich na czysto. [przyp. E.W.]

4. Index Natorum Baptisatorum Ecclesiae Brzozdowiensis prooppide Brzozdowce, Hranki, ..ab A.D. 1848 pro … Ab A.D. 1784 Tom II; – 1784-1936; – II/3/Brzozdowce/4

5. Index Copulatorum … ;- 1784-1939; – II/3/Brzozdowce/5

6. Brak tytułu [indeks nazwisk do ksiąg parafialnych (brak informacji do jakich)]; – 1784-1939; – II/3/Brzozdowce/6

7. Lasy Czyżyckie należące do majątku rz. kat. probostwa w Brzozdowcach Opisanie drzewostanów wedle stanu lasu z r. 1880; Opisanie lasu, Walery Maryański; – 1880; – II/3/Brzozdowce/7
8. Korespondencja parafii dotycząca lasów w Czyżycach (spór o „drogę na Tarle”); – 1881-1885, 1890;- II/3/Brzozdowce/8

9. Lasy Probostwa rz.k. w Brzozdowcach Rewir Czyżyce Dodatkowe Opisanie lasu; Opisanie drzewostanów wedle stanu lasu w roku 1890; Tablica powierzchni leśnej wedle pomiaru dokonanego w roku 1890; Tablica klas wieku zestawiona według powierzchni w roku 1890; Plan ogólny na całą kolej rębową od r. 1890 do r. 1929; Plan szczegółowy użytkowania głównego względnie pośredniego na 10 letni okres od r. 1890 do r. 1899;  – 1892; – II/3/Brzozdowce/9

10. Urządzenie gospodarstwa lasowego Czyżyce 1930; – 1930; – II/3/Brzozdowce/10

11. Decyzja Lwowskiego Urzędu Wojewódzkiego zatwierdzająca plan gospodarczy w lesie w Czyżycach na 10 letni okres od 1930/31 r. do 1939/40. Zezwolenie Lwowskiego Urzędu Wojewódzkiego na przedterminowy wyrąb w lesie w Czyżycach w roku gospodarczym 1932/33; – 1931,1933; – II/3/Brzozdowce/11

12. Bonsegnadio Obligationum: Obligacje indemnir, Listy zastawne, książeczki kasy oszczędności, obl. jednolitego długu paraf. i kamery nadwornej; – 1894-1913; – II/3/Brzozdowce/12

13. Brak tytułu [luźne dokumenty dotyczące proboszczów parafii w Brzozdowcach, szkoły w Czyżycach, lasów w Czyżycach, spraw prowadzonych przez urząd parafialny, podatków na parafię, pomiarów katastralnych dóbr parafii w Brzozdowcach i sąsiadujących, rewindykacji gruntów w Czyżycach, uregulowań prawno-własnościowych majątku parafialnego, likwidacji służebności na gruntach dworskich, zmiany na stanowisku proboszcza w Brzozdowcach]; – 1817-1941; – II/3/Brzozdowce/13

14. Brak tytułu [obliczenie dochodu rocznego, wykaz dochodów i rozchodów, wyliczenia podatku, nakazy płatnicze podatków, zeznania podatkowe, budowa kaplicy w Czyżycach, pożyczka hipoteczna parafii, rewindykacja gruntów w Czyżycach, zeznania majątku ruchomego parafii, fundusz religijny]; – 1877-1905; – II/3/Brzozdowce/14

III. Kronika parafialna 1878-1939

Kronika parafialna prowadzona była starannie, jednak nie wszystko udało mi się odczytać. Poniżej zamieszczam fragmenty notatek sporządzonych podczas przeglądania ksiąg.

Introligatornia M. Spożarskiego we Lwowie [pieczęć]

Ks. Joachim Motykiewicz – zapiski archiwalne od 1878 od objęcia przez niego parafii. Pierwszy wpis:

„W roku 1878 dnia 3,4,5 Maja odbyła się w tutejszym kościele na podstawie udzielonego zezwolenia JW Najprzewielebniejszego Metropolity K (…) udzielenie duszpasterskiego błogosławieństwa – Misya pod przew. Przewielebnego Teofila Baczyńskiego”*.

24.08.1896 – zapis w Kronice Parafialnej o rzekomym objawieniu: „pastuszkowie bydła oświadczali, iż widzieli wydobywającą się jasność, a względnie płomień biały a obok tego postać Matki Boskiej” – dłuższy tekst i komentarz, że to raczej prowokacja i nieprawda.

03.07.1896 – położono kamień węgielny pod kaplicę w Czyżycach

29.08.1901 Kamień węgielny pod kaplicę publiczną w Rudzie.

30.08.1908 Obchody 50-lecia kapłaństwa Piusa X.

Ostatni zapis ręką ks. Motykiewicza pochodzi z 9 lipca 1908.

12.12.1910 Poświęcenie kaplicy w Rudzie. Proboszcz z Chodorowa Władysław Klecan w obecności Maryi Księżnej Lubomirskiej spadkobierczyni po Karolu Jaźwińskim.

24.04.1911 Ks. Gądek (?) Władysław

05.11 „W maju 1911 opuścił nas na zawsze proboszcz ks. Joachim Motykiewicz przenosząc się po 33 letniej pracy do diecezji tarnowskiej”.

1911 – dziwny, aluzyjny zapis: „Wojna ze starszymi braćmi, których było 12 jak Apostołów o Kasę Kościelną, którą sobie we własny zarząd bez uprawnienia czyjegokolwiek zabrali i administrować chcieli – skończyła się porażką dla nich bo rozpędzeniem i wyborem 4 nowych, a to: Szpaka Michała (…komentarz nieczytelny), Berezowskiego Jana (Z pod kościoła również nie najgorszego), Łoziaka (?) Józefa (chytrego) i Kłosowskiego a po jego rezygnacji Suchorowskiego zpod kościoła (niebezpiecznego ptaszka). Kiedy zakaz wstępu do ogrodu w czasie nabożeństwa nie skutkował – sprawiono zamek przy bramce (…) Nie obyło się bez zbytków jak kilkakrotnego zawiązywania z wewnątrz ogrodu łańcuszkami bramki wchodowej lub wkładania kamyczków do samego zamka”.

27.08.1913 proboszcz Wojciech Wojtanowski

Nowy ksiądz pojawia się od 25.02.1928 po Wojtanowskim – zapiski jego ręką są mało czytelne. [Może chodzi o księdza Michała Kaspruka, ostatniego proboszcza?]

*Teofil Baczyński (1816-1886), jezuita, misjonarz ludowy.

Od 7 do 16 czerwca 1874 roku czterech jezuitów:  Teofil Baczyński, Jan Ciszek, Ludwik Adler i Władysław Sebastyański odprawiło w Niewodnej sponsorowane przez bractwo Boni pastoris, powołane przez księży dla wspierania misji i rekolekcji, a zapewne i dziedziców okolicznych wsi, jedne z pierwszych wielkich misji ludowych w Galicji. Słynny misjonarz ludowy ks.  Teofil Baczyński ogłosił o niej takie sprawozdanie:      „Dla zrozumienia czym są misje, opiszę w kilku słowach, jak się ona odbyła w Niewodnej od 7 do 16 czerwca. Z kazalnicy na cmentarzu kościelnym ustawionej, wygłaszali ojcowie misjonarze codziennie siedem nauk. Mówili oni z mocą, głęboką serc ludzkich znajomością i praktycznością, czego najlepiej dowodzi wzruszenie, jakim przejęty był kilkunastotysięczny tłum pobożnych, biorących udział w nabożeństwie. Rachunek sumienia każdego wieczora, a potem uroczyste błogosławieństwo Przenajświętszym Sakramentem i modlitwy wspólne wzruszały tak głęboko obecnych, że nawet oczy widzów, z ciekawości przybyłych, zwilżały się łzami. Toteż kapłani przez osiem dni od rana do późnego wieczora mieli obfite w konfesjonałach żniwo. Spowiedzi wszystkie były generalne, z tej przyczyny niewiele ponad 3000 wysłuchano; lecz za to dotąd we wszystkich kościołach sąsiednich licznie przystępują do sakramentu pokuty. Mnogie restytucje, zerwane związki niecne, śluby wstrzemięźliwości, zupełny powrót na drogę pokuty i cnoty – oto skutki takich misji” – Dzieje parafii w Niewodnej, Ks. prof. dr hab. Ludwik Grzebień SJ. Informacja zaczerpnięta ze strony w.w. parafii.